Bánh trứng kiến, một đặc sản quý của ẩm thực dân tộc Tày. Người Tày truyền miệng rằng, món bánh ra đời từ câu chuyện về chàng rể của một gia đình người Tày xưa, có một cô con gái rất xinh đẹp và kén chọn một thứ bánh vừa ngon vừa lạ. Rất nhiều chàng trai mang những chiếc bánh thơm ngon, làm từ sơn hào hải vị về ra mắt nhưng không được lòng gia đình. Và một người đàn ông nghèo không đủ tiền mua cao lương để làm bánh đã nghĩ ra một loại bánh làm từ trứng kiến và bột gạo.
Món bánh rất bình dân ấy được mọi người ưa chuộng, trai lấy gái. Từ đó, người Tày làm bánh trứng kiến trong các dịp lễ tết quan trọng. Vì vậy, không phải lúc nào cũng có thể ăn kiến mà phải tin vào những dịp lễ tết hoặc có khách đến nhà.
Bánh được làm từ trứng kiến và bột gạo. Để làm ra những chiếc bánh, đòi hỏi rất nhiều công đoạn. Người Tày phải lên nương, lên núi để lấy trứng kiến, có khi cả ngày trời mới gom được một, hai bát nhỏ, vì bây giờ kiến không còn nhiều. Trứng kiến là trứng của những con kiến khỏe mạnh, làm tổ trên các thân cây rừng. Trứng to bằng hạt gạo tẻ, màu trắng sữa, căng mọng.
Bánh được làm từ bột gạo, nhân trứng kiến, gói bằng lá sung.
Trứng kiến sau khi rửa sạch, rang chín, trộn gia vị, thịt băm, lạc rang và vừng để làm nhân bánh. Bột bánh được làm từ gạo nếp, trộn với một ít gạo tẻ, xay nhuyễn, nhào cho mỏng, nhồi nhân rồi nặn thành hình vuông, gói trong lá sung, hấp chín. Gói lá chỉ dùng lá sung, lấy lá bánh tẻ, bỏ gân và cuống lá, gói bánh bên ngoài.
Những chiếc bánh tuy nhỏ nhưng kỳ công của người Tày
Khi ăn bánh, người ta ăn kèm lá sung với bánh. Bánh có hương vị rất lạ, nếp dẻo, thơm quyện với vị thanh mát, hơi ngọt của lá sung và vị béo ngậy béo ngậy của trứng kiến tạo nên một hương vị tuyệt vời.
Khi ăn, ăn kèm bánh lá sung với nhân trứng kiến béo ngậy.
Không phải ai cũng dám thử món ăn này nhưng nếu đã làm thì chắc chắn sẽ bị thu hút và mê đắm như chúng tôi. Từ tò mò, chúng tôi không khỏi ngạc nhiên trước hương vị lạ của món bánh này. Đó là lý do vì sao bánh trứng kiến hiện được xếp vào danh sách món ngon của Cao Bằng, Bắc Kạn, và không khó hiểu vì sao bánh trứng kiến lại là đặc sản quý hiếm của người Tày ở xứ này.
Bánh trứng kiến đôi khi được bán với các đặc sản khác ở Bắc Kạn tại Hồ Ba Bể
