Tháp bồ đề
Từ Hiếu – ngôi cổ tự nổi tiếng được nhiều người ghé thăm khi đến Huế. Người đến vì cảnh đẹp nên thơ nên thơ, đến xem ngôi chùa nổi tiếng về đức “Hiếu” được vua ban cho đặt tên chùa; Đến để tìm hiểu vì sao ngôi chùa còn có tên gọi khác là “chùa tháp”… Thế nhưng, phía ngoài cổng chùa đối diện lại có một tòa nhà cổ kính nằm ẩn mình giữa rừng thông già. nhiều người biết. Đó là một ngôi tháp ba tầng, hình vuông, có tên là tháp Bồ Đề. Thông tin trên bia đá khắc trước tháp cho thấy tháp này được tạo dựng từ tháng 3 năm Thành Thái 1894, tính đến nay đã gần 130 năm.
Nhưng tại sao lại có ngọn tháp này và được dựng lên tách biệt trong một khu rừng thông yên tĩnh như vậy? Thời niên thiếu, tôi và bạn bè đã nhiều lần đến thăm chùa, thỉnh thoảng đi dã ngoại và cắm trại ở đây, nhưng ít ai để ý đến ngôi tháp cổ và không có gì nổi bật về mặt kiến trúc, cứ nghĩ là một loại miếu thờ gì đó, nhưng có là nhiều ngôi chùa ở Huế, thường “linh thiêng khó biết”, nên người lớn hay nhắc nhở bọn trẻ quấy phá, nên chúng tôi cũng là nhất. Là “những người con đáng kính”, không ai dám lại gần nếu chẳng may phạm phải tội quậy phá nơi thờ tự…
Mãi đến khoảng đầu những năm 1980, khi nghe Đại đức Thích Đức Tâm (trú trì các chùa Pháp Hải, Diệu Đế, Báo Quốc …, Trưởng ban Tổ đình Từ Hiếu lúc bấy giờ) nói chuyện, chúng tôi mới biết. là tháp bồ đề. Tháp được xây dựng nhằm thực hiện chức năng tiếp nhận, lưu giữ kinh sách, tượng thờ… bị hư hại từ các nhà dân, xa gần.
Văn bia tháp bồ đề
Văn bia khắc trước tháp ghi lại cụ thể lý do và việc xây dựng tháp Bồ Đề như sau (bản dịch Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 8 (142) – 2017):
“Ông cụ Hai Thiều đời Tứ Hiếu cho rằng địa linh là thế đất quan trọng, chùa công và chùa núi là những di tích nổi bật nhất. Tuy nhiên, tháp để lưu trữ sách và tượng vẫn chưa có. Nay tôi muốn xây tháp để tiện cất giữ sách, tượng hư nhưng hầu hết vật dụng nhỏ, không sắp xếp được. Nay gặp đệ tử là hoạn quan Nguyễn Xuân Phụng đem việc lên, may được Thánh hoàng hậu soi xét … cho tiền, gạch đá thêm vào xây thuê. Nhân tiện đặt tấm biển đề ba chữ “Bồ Đề Tháp” … Kính mời các chùa, các nhà, các dòng họ xa gần, nếu ai có sách vở, tượng hư hỏng xin mang đến đây, chúng tôi sẽ hoan nghênh tất cả. bạn mang nó. tháp, để tránh bị mất. Cái ý mà người xưa ấp ủ, ân hận là tâm nguyện của người xưa.
Minh that:
Tượng hiền triết, cất giữ tại chỗ.
Thân mà vẫn tiếc, còn mãi với đất trời. “
Kinh và tượng là sản phẩm của văn hóa, do vẫn được thờ cúng, nghiên cứu, đọc tụng hàng ngày nên theo quan niệm của Phật giáo trong chúng đã tích tụ và lưu giữ sự linh thiêng theo thời gian. Nên dù có thất thoát cũng không nỡ tiêu hủy, vì làm như vậy sẽ rất “tội”. Cũng với tâm niệm như vậy, Hải Thiều thiền sư đã khởi công xây dựng ngôi tháp để lưu giữ những cổ vật “từ lạc”, “trường tồn với trời đất”. Việc làm đó của thiền sư Hải Thiệu tự nó đã là một cách ứng xử nhân văn và chứa đựng nhiều thông điệp để Phật tử và nhân dân chiêm nghiệm.
Đã gần 130 năm trôi qua, tháp Bồ Đề vẫn tọa lạc trên vùng đất đồi thông xưa thuộc Dương Xuân, Huế. Trước đó không có, và sau đó không thấy bất kỳ tác phẩm tương tự. Đại đức Thích Nguyên Thành, Phó Trưởng Ban Giáo dục Tăng Ni Trung ương, Phó Hiệu trưởng Học viện Phật giáo Việt Nam tại Huế cho biết, trước đây, Sư thường cùng một số người bạn lên tháp tìm sách. Anh tìm được một số sách có giá trị, vừa bị rách, mất vài trang, đem trả lại những trang còn thiếu nên dùng được. Bên trong tháp còn lưu giữ rất nhiều tượng phật bằng gỗ…. Câu chuyện về Thượng tọa Nguyễn Thành khiến tôi suy nghĩ, hơn một thế kỷ trôi qua, có thể còn nhiều hiện vật trong lòng tháp mà nếu được phát hiện sẽ cho chúng ta nhiều thông tin thú vị về văn hóa, lịch sử. lịch sử của cố đô …
Rất tiếc, một công trình độc đáo như vậy mà đến nay nhiều người chưa biết, chưa hiểu, thậm chí còn lầm tưởng công năng của tháp. Vì vậy, họ mang “ký gửi” đủ thứ, từ gương, kính, ngai, ngựa, ông, cô, đồ chơi, đồ gỗ, xi măng “quá cũ” hoặc hỏng. Nơi đây có nguy cơ trở thành tụ điểm “rác thải tâm linh”. Thật buồn và thật tiếc …
Nguồn bài, ảnh: HIỀN AN / Baothuathienhue.vn